Bezpieczeństwo żywności i żywienia w obiektach turystyki wiejskiej
Wszelkie obowiązki podmiotu prowadzącego taką działalność reguluje ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1448) oraz przepisy wykonawcze – przede wszystkim Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych.
Rejestracji podmiotu, czyli jego zatwierdzeniu i wpisaniu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej podlegają tylko i wyłącznie obiekty turystyki wiejskiej, które produkują i wydają posiłki gastronomiczne [zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1448)]. Przygotowanie żywności odbywa się wówczas w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie do tego celu, a dostęp do nich mają jedynie pracownicy przygotowujący te posiłki. Przygotowanie posiłków może odbywać się na miejscu w obiekcie, a można również korzystać z posiłków dostarczanych w postaci cateringu, a porcjowanych na miejscu w obiekcie.
W przypadku gdy w obiekcie będą przygotowywane posiłki należy zapewnić odpowiednio wyposażone pomieszczenie kuchenne, zmywalnię naczyń stołowych (w przypadku podawania żywności w naczyniach wielokrotnego użytku), pomieszczenia magazynowe i ewentualnie dodatkowe pomieszczenia pomocnicze, których ilość i rodzaj zależy od zakresu prowadzonej działalności (m.in. szatnia, pomieszczenie porządkowe, pomieszczenie socjalne itd.).
W przypadku gdy w obiekcie podawane będą posiłki dostarczane w postaci cateringu należy zapewnić pomieszczenie przyjęcia cateringu oraz zmywalnię naczyń stołowych (w przypadku podawania żywności w naczyniach wielokrotnego użytku).
Ostateczna ocena czy pomieszczenia oraz układ funkcjonalny i wyposażenie w obiekcie spełniają wymagania przepisów prawa żywnościowego do produkcji i wydawania posiłków należy zawsze do organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Przedsiębiorca prowadzący działalność żywieniową ma obowiązek opracowania i wdrożenia dokumentacji systemu bezpieczeństwa żywności HACCP, zgodnie z art. 5 ust. 1, Rozporządzenia 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych, który stanowi „Podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP”.
Aby łatwiej było Państwu przebrnąć przez wymagania, dotyczące zatwierdzenia i wpisu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, poniżej przedstawiamy w jaki sposób uzyskać decyzję zatwierdzającą zakład (wpis do rejestru i wydanie decyzji).
Tak jak już wcześniej zostało wspomniane, w Polsce działalność w zakresie produkcji i obrotu żywnością można rozpocząć po uzyskaniu zatwierdzenia i wpisu do rejestru przez organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tj. Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności, zwanego dalej PPIS). Podmioty muszą złożyć do PPIS wniosek o zatwierdzenie i wpis do rejestru. Wniosek taki należy złożyć co najmniej na 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej właściwej ze względu na siedzibę zakładu lub miejsca prowadzenia przez zakład działalności. Wniosek można pobrać ze strony internetowej właściwej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej lub bezpośrednio w siedzibie PSSE. Wniosek powinien być wypełniony zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzenia zakładów produkujących żywność, które podlegają urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Prawidłowo wypełniony wniosek powinien zawierać:
– imię, nazwisko i numer PESEL (lub seria i nr paszportu albo nr identyfikacyjny innego dokumentu), miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy, numer REGON oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP), jeżeli podmiot takie numery posiada;
– określenie rodzaju i zakresu działalności, która ma być prowadzona w zakładzie, w tym rodzaju żywności, która ma być przedmiotem produkcji;
– określenie lokalizacji zakładu lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Następnie po złożeniu wniosku zostanie przeprowadzona przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego urzędowa kontrola w zakładzie. W zależności od jej wyników (tzn. czy zostaną stwierdzone niezgodności z przepisami prawa żywnościowego, czy też nie) wydana zostanie decyzja zatwierdzająca zakład lub decyzja warunkowego zatwierdzenia lub odmowa wpisu do rejestru zakładów podlegających organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Należy nadmienić, iż w dniu kontroli zakład powinien spełniać wszystkie wymagania prawa żywnościowego, w tym w zakresie układu funkcjonalnego i wyposażenia. Zasadnicze wymagania określone są w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych.
Natomiast w przypadku, gdy w obiekcie turystyki wiejskiej użycza się klientowi powierzchnię przeznaczoną do przygotowania posiłków i napojów we własnym zakresie (kuchnię lub aneks kuchenny), podmiot prowadzący działalność nie ma obowiązku uzyskać wpisu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej [zgodnie z art. 63 ust 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tj. Dz. U. z 2023r. poz. 1448).].
Na koniec przedstawimy jeszcze kilka słów o obowiązkach przedsiębiorcy, który prowadzi działalność w zakresie żywienia zbiorowego:
– odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności, którą produkuje, przechowuje lub sprzedaje,
– śledzenie pochodzenia produktów (traceability), co oznacza możliwość zidentyfikowania każdej osoby/firmy, która dostarczyła żywność, lub substancję przeznaczoną do dodania do żywności,
– przejrzystość, a więc bezzwłoczne powiadomienie właściwym organów w przypadku podejrzenia, że żywność nie jest bezpieczna oraz bezzwłoczne wycofanie jej z obrotu,
– zapobieganie, czyli systematyczne poddanie ocenie skuteczności procedur kontroli wewnętrznej opartych na zasadach systemu bezpieczeństwa żywności HACCP,
– utrzymanie pomieszczeń żywnościowych we właściwym stanie sanitarnym zgodnie z pkt 1, pkt 2 Rozdziału I Załącznika II Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych,
– zapewnienie, iż na wszystkich etapach produkcji, przetwarzaniu i dystrybucji żywności spełniane są właściwe wymogi higieny ustanowione w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych.
Należy również pamiętać, iż przedsiębiorstwa sektor spożywczego, które prowadzą tego typu działalność bez złożenia wniosku o zatwierdzanie i o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z art. 103 ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1448), podlegają karze pieniężnej w wysokości od 1000zł do 5000zł.
