Formy opodatkowania działalności gospodarczej osób fizycznych
Zwolnienie podatkowe – agroturystyka
Rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne i agroturystykę, podlegają obowiązkowi podatkowemu i zobowiązani są opłacać podatek rolny. Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt. 43 wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.
Nierejestrowana działalność
Nie będąc rolnikiem i nie korzystając ze zwolnienia podatkowego możliwe jest prowadzenie działalności w zakresie wynajmu pokoi w tamach turystyki wiejskiej w formie działalności nierejestrowanej. Jest to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych, która nie wymaga rejestracji firmy. Prowadzenie takiej działalności nie wymaga wpisu do CEIDG, czyli Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nieewidencjonowaną działalność można prowadzić, gdy miesięczne przychody z działalności nie przekroczą limitu, czyli 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, a w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziło się działalności gospodarczej. Do limitu przychodów uprawniających do prowadzenia działalności nierejestrowanej wliczane są przychody należne z danego miesiąca, wynikające z wystawionych rachunków lub faktur. Do limitu nie wlicza się wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Do ustalania przychodu słuzy ewidencja sprzedaży. Jeśli dojdzie do przekroczenia miesięcznego limitu przychodu, działalność zostanie uznana za działalność gospodarczą, a od momentu przekroczenia limitu przychodu należy w ciągu 7 dni zarejestrować działalności gospodarczą.
W przypadku nieewidencjonowanej działalności rozlicza się przychody z działalności w zeznaniu rocznym PIT-36 według skali podatkowej.
Działalność gospodarcza
Rozpoczynając działalność gospodarczą, w ramach której świadczone będą usługi m. in. o kodzie PKD 55.20.Z – Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania należy wybrać jedną z trzech form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych:
1. na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawka podatkowa 12% i 32%)
2. podatek liniowy – 19% stawka podatku,
3. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Do 2022 r. funkcjonowała czwarta forma opodatkowania – karta podatkowa. Od 2022 roku z karty podatkowej mogą korzystać tylko ci podatnicy, którzy kontynuują opodatkowanie w tej formie – byli już opodatkowani w ten sposób w 2021 roku. Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą lub planujący zmienić formę opodatkowania w od 2022 r. nie mogą skorzystać z karty podatkowej i zobowiązani się do wybory opodatkowania na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych według skali podatkowej przewiduje stawkę podatkową 12% i 32%. Jest to podstawowa forma opodatkowania, która jest przypisana do podatnika niejako z automatu i nie wymaga zawiadamiania urzędu skarbowego o jej wyborze. Za podstawę tego rodzaju opodatkowania przyjmuje się dochód, który stanowi przychód pomniejszony o przysługujące odliczenia z tytułu kosztów uzyskania przychodu. Stawka podatku uzależniona jest od wysokości uzyskanego dochodu i dla podstawy obliczenia podatku do 120 000 zł rocznie, stawka wynosi 12%, a dla podstawy obliczenia podatku powyżej 20.000 zł podatek wynosi 32%.
Zgodnie z art. 79 w zw. z art. 81 ust. 2f pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2022 poz. 2561, z późn. zm.) oprócz podatku podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych muszą pamiętać o tym, że są zobowiązani zapłacić 9% składkę zdrowotną.
Przedsiębiorca zobowiązany jest także do ponoszenia składki ubezpieczeniowej ZUS lecz rozpoczynając działalność, możesz skorzystać z ulg od opłacania składki tj. ulga na start.
Przedsiębiorca świadcząc usługi, pobiera od gości podatek VAT, doliczany do usługi. Zgodnie z ogólną zasadą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dostawy towarów lub wykonania usługi. W przypadku usług przyjmowanych częściowo wykonanie usługi następuje z chwilą wykonania części usługi, dla której określono zapłatę. Podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT) jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska, itp.), która samodzielnie wykonuje działalność gospodarczą, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności. Obowiązek podatkowy, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, powstaje z chwilą otrzymania zapłaty lub jej części jeszcze przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi, z wyłączeniami przewidzianymi w ustawie.
Korzyściami płynącymi z tej formy opodatkowania są możliwości takie jak preferencyjne rozliczenie się razem ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz możliwość zastosowania ulg i odliczeń od dochodu i od podatku.
Rozliczając się na skali podatkowej przedsiębiorca zobowiązany jest prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub możesz wybrać prowadzenie księgi rachunkowej. Zobowiązany jest także, że opłacania w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego.
Podatek liniowy oznacza, że osiągnięte przez przedsiębiorcę dochody są opodatkowane w 19% stawką podatkową. Niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu stawka podatku jest zawsze taka sama. Z opodatkowania według stawki liniowej mogą skorzystać wyłącznie osoby, które osiągają dochody z działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej. Nie mogą być opodatkowane tą formą podatkową dochody z umów zlecenia oraz z umów o pracę. Różnica pomiędzy skalą podatkową a podatkiem liniowym polega tym, że w przypadku wyboru opodatkowania według stawki liniowej nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani jako osoba samotnie wychowująca dziecko, nie można także skorzystać z ulgi na dziecko. Przedsiębiorca chcący skorzystać formy opodatkowania według stawki liniowej, musi złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze tej formy podatkowej, który wiąże go przez kolejny rok.
W tej formie opodatkowania tak samo jak w skali podatkowej opłacane są składki na ZUS.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych podlega, zgodnie z art. 8 Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ograniczeniom (Dz.U.2024.776 t.j. z dnia 2024.05.23), które uzależnione są od rodzaju prowadzonej działalności i innych okoliczności.
Opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 1b, nie stosuje się m. in. do podatników:
1. opłacających podatek w formie karty podatkowej na zasadach określonych w rozdziale 3 ustawy;
2. korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego;
3. osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:
a) prowadzenia aptek,
b) działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
c) działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
4. wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii;
5. podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
a. samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
b. w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
c. samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach;
Podstawę opodatkowania stanowi przychód, od którego nie można odjąć kosztów jego uzyskania, ale od którego można odjąć odliczenia przysługujące z mocy art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Stawka podatku uzależniona jest od rodzaju wykonywanej działalności i kwoty uzyskanych przychodów i może wynosić 17%,15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3%.
Wybierając tę formę opodatkowania nie jest możliwe korzystanie z preferencyjnego rozliczenia się razem ze współmałżonkiem lub samotnie wychowującym dziecko jeśli w roku podatkowym uzyska się przychody, pomniejszy koszty uzyskania przychodów, uzyska zobowiązanie lub uprawnienie do zwiększenia lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązanie lub uprawnienie do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń oraz ulg i odliczeń podatkowych od przychodu i od podatku z wyjątkiem.
Obowiązki podatnika związane z ustawą VAT ( art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT), Obowiązki podatnika, który utracił prawo do zwolnienia z VAT.
Powszechność VAT oznacza, że obejmuje on z zasady nie tylko każdą sprzedaż towaru czy usługi (zakres przedmiotowy podatku), lecz także każdego sprzedawcę towaru czy usługi mającego cechy podatnika (zakres podmiotowy podatku). Artykuł 113 ustawy wprowadza jeden z wyjątków od powszechności tego podatku, a mianowicie zwolnienie podmiotowe z podatku dla drobnych przedsiębiorców. Zgodnie z art. 113 ustawy z dnia 11 marca 2003 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2024.361 t.j. z dnia 2024.03.13) podatnicy podatku VAT mogą stosować zwolnienie do czasu przekroczenia limitu 200 000 zł sprzedaży rocznie. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł. Definicję sprzedaży zawiera art. 2 pkt 22 ustawy o VAT i obejmuje odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju, odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Do limitu obrotów uprawniających do korzystania ze zwolnienia podmiotowego nie wlicza się zatem importu towarów i usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, co oznacza, że obrotów z tych tytułów nie należy uwzględniać przy wyliczaniu wartości sprzedaży. Zwolnienie [podmiotowe] przysługuje podatnikom z mocy samego prawa. Do objęcia zwolnieniem nie jest konieczne składanie żadnych oświadczeń czy zawiadomień (zawiadomienie takie jest konieczne dopiero w razie rezygnacji ze zwolnienia).
Zwolnienie podmiotowe ma ograniczony i fakultatywny charakter. Ograniczenie przejawia się w tym, że możliwe jest utracenie prawa do zwolnienia. Z kolei fakultatywny charakter zwolnienia wynika z możliwości rezygnacji z niego.
Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych podmiotowo przekroczy kwotę 200 000 zł, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę, a opodatkowaniu podlega cała transakcja, której dokonanie spowoduje utratę prawa do zwolnienia (art. 113 ust. 5 ustawy o VAT). Co istotne dokonywanie sprzedaży niepodlegającej zwolnieniu podmiotowemu sprawia, że również obroty z innych rodzajów działalności dokonywane przez ten sam podmiot nie będą mogły korzystać ze zwolnienia podmiotowego. Tożsamość podmiotowa wyklucza dzielenie rodzajów działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o VAT na część zwolnioną podmiotowo i opodatkowaną.
Podatnik tracący zwolnienia z VAT ma obowiązek zarejestrować się jako płatnik VAT. Zgłoszenia do VAT powinno się dokonać przed dokonaniem dostawy towarów czy świadczenia usług, które będą już opodatkowane w VAT. Rejestracja w zakresie podatku od towarów i usług dotyczy osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, wykonujących samodzielnie działalność gospodarczą jako producenci, handlowcy, usługodawcy, w tym podmioty pozyskujące zasoby naturalne, rolnicy.
Obowiązek rejestracji jako podatnik VAT, następuje, gdy wartość sprzedaży w poprzednim roku przekroczyła kwotę 200 000 złotych lub sprzedajesz towary lub usługi wymienione w Ustawie o VAT.
